Jak dbać o swetry, żeby się nie zniszczyły?

W jednym z moich artykułów – Co zrobić, żeby ubrania się nie mechaciły? – podałem jak na tacy kilka bardzo uniwersalnych zabiegów pielęgnacyjnych pod kątem zapobiegania powstawianiu zmechaceń, ale o swetrach trzeba wiedzieć jeszcze dużo więcej.

Postanowiłem więc osobno i bardziej szczegółowo poruszyć kwestię pielęgnacji swetrów, ponieważ ryzyko ich zniszczenia jest zawsze wysokie. Chyba że przeczytasz poniższe porady. Wtedy uchronisz swoje ulubione sweterki przed nieodwracalnymi zmianami, np. rozmiaru.

Jak prać swetry?

To właśnie błędy przy praniu wełnianych czy kaszmirowych swetrów są najczęstszą przyczyną pogorszenia ich jakości. Będzie to więc najobszerniejsza część tego materiału.

Dla lepszej czytelności podzieliłem ją na kilka części.

Ręczne pranie swetra

• Przed zrobieniem czegokolwiek zdejmij biżuterię, żeby nie zaciągnąć przypadkowo materiału. Najostrożniejsze osoby wkładają nawet gumowe rękawice.
• Najważniejsze, żeby stosować się do metek, bo tam znajdują się wszelkie zalecenia. Wełniane czy kaszmirowe swetry często w ogóle nie nadają się do prania w automatycznej pralce, podobnie jak inne, delikatniejsze rodzaje wełny (np. angora, moher, alpaka). Cóż więc wtedy pozostaje? Pranie ręczne (w najgorszym przypadku chemiczne), ale czegóż to się nie robi dla tego markowego sweterka, który tak dobrze leżał…
• A jak prać ręcznie swetry? Ostrożnie i pojedynczo. Miska z wodą zawsze powinna być najpierw odpowiednio przygotowana. Nalej chłodną wodę i rozpuść środek piorący, a raczej poczekaj, aż sam dokładnie się rozpuści. Dopiero wtedy umieść w misce odzież i namaczaj. Kierowanie strumienia wody bezpośrednio na sweter byłoby mało rozsądne, bo może uszkodzić strukturę włókien. Zaaplikowanie detergentu na ciuch jest jeszcze gorsze, gdyż pozostawi na nim ślady (grudki pomiędzy splotami). Odpada też moczenie przed praniem.
• Nigdy nie trzyj i nie szoruj swetrów. Tarcie, wyżymanie czy wyciskanie materiału pogorszy jego jakość i to drastycznie. Warto poćwiczyć sobie skuteczną i bezpieczną metodę delikatnego (wręcz czułego) ugniatania pranych w ten sposób ciuchów. Po kilku turach dojdziesz pewnie do wprawy.
• Woda, która posłuży do płukania, musi mieć bardzo podobną temperaturę do tej z prania, żeby nie doszło do szoku termicznego. A ten z kolei zmieniłby rozmiar swetra.
• Samo płukanie też powinno być dość subtelne, bo na tym etapie można niechcący rozciągnąć mokre włókna.

Pranie swetra w pralce automatycznej

Jeżeli nie ma konieczności własnoręcznego prania, to i tak musisz pamiętać o kilku rzeczach:

• Wywiń odzież na lewą stronę. Tak dla jeszcze większego bezpieczeństwa, szczególnie przed zmechaceniami (aha, przy praniu ręcznym też możesz tak uczynić).
• Rozsądnie posegreguj pranie, gdyż swetry powinno prać się w osobnym cyklu. Chodzi o to, żeby unikały kontaktu z elementami odzieży, które mogłyby zaciągnąć lub jakkolwiek naruszyć strukturę włókien. Metalowe klamry, guziki, suwaki, o łańcuchach nie wspominając – bardzo słabe towarzystwo dla delikatnych lub włochatych sweterków.
• Jeżeli Twoja pralka oferuje dedykowany do nich program, to oczywiście skorzystaj z niego. Spora część urządzeń zapewnia program do swetrów, tkanin delikatnych czy wełnianych, więc nie powinno być problemu, o ile producent na metce pozwala na pranie w pralce. Dla pewności sprawdź temperaturę na takim programie i porównaj z zaleceniami z metki. Możesz ją nawet zmniejszyć, bo pod wpływem zbyt gorącej wody swetry się skurczą. Ogólnie biorąc, trzymaj się maksymalnie 20 – 30°C. Jeżeli jednak kiedyś przesadzisz i skurczysz sweter, to pamiętaj o poradniku jak uratować i rozciągnąć sfilcowany sweter. Oby Ci się nie przydał, lecz nigdy nie wiadomo…
• Odpuść wirowanie, ewentualnie ustaw bardzo delikatne, na stosunkowo niskich obrotach. Inaczej sweter może zostać zniekształcony, o zmechaceniach nie wspominając. Znajdą się oczywiście osoby, które się tym nie przejmują i ustawiają bardziej hardkorowe wirowanie dla swoich grubych swetrów. Czasem nic się nie stanie, o ile w coś je włożysz, więc zobacz kolejny punkt.
• Ciężko jest niestety o jakieś lepsze siatki czy woreczki do prania przeznaczone swetrom. Takie akcesoria dodatkowo zabezpieczają odzież. Niektórzy stosują więc… białe poszewki na poduszkę. Można spróbować, szczególnie w przypadku bardzo delikatnego sweterka. Niezły trik na skuteczne i bezpieczne pranie tego typu części garderoby.

Jaki detergent do prania swetrów?

Zwróć szczególną uwagę na detergent, który stosujesz. Najlepiej sprawdzić powinien się płyn do delikatnych rzeczy (wełna, jedwab, kaszmir), który i skutecznie wyczyści sweter, i nie sprawi większych problemów przy płukaniu.

Lepiej wnika we włókna niż zwykły proszek, nie zawiera enzymów, ma neutralne pH i jest dobrze przystosowany do prania w chłodniejszej wodzie. Dodatkowo, nie narusza naturalnej ochrony wełnianych włókien. Czegóż chcieć więcej?

Pozostałe rady dotyczące prania swetrów

• Wiesz już, jak prać tego typu odzież ręcznie, jak i w pralce automatycznej. Sęk w tym, żeby było to… jak najrzadsze. Tak, pranie samo w sobie nie służy swetrom. Pierz je tylko w razie konieczności, gdy są już mocno zabrudzone lub niemile pachną (choć tutaj akurat pomóc może wietrzenie lub urządzenie generujące odświeżającą parę). Mniejsze plamy usuwaj miejscowo. Nie bój się przy tym o higienę, bo wełna ma to do siebie, że wszelki brud nie wnika w nią głęboko.
• Jeżeli Twój ciuch posiada jakieś guziczki, to zapnij je przed praniem, żeby przypadkowo nie zaciągnęły gdzieś materiału. Analogicznie, zasuń zamek błyskawiczny, jeżeli jest obecny.
• Mimo wszystko boisz się, że coś pójdzie nie tak i sweter zmieni nieznacznie rozmiar? Czasem warto kontrolować jego wymiary. Zmierz długość rękawów i korpusu, żeby dokładnie wiedzieć, czy nic się nie zmieniło.

Zobacz zestawienia sprzętów do prania:

• Ranking pralek
• Ranking pralek ładowanych od góry
• Pralka slim ranking
• Ranking pralko-suszarek
• Ranking pralko-suszarek slim
• Pralko-suszarka z pompą ciepła

Jak suszyć swetry?

Uf, pranie za Tobą, więc teraz przydałoby się wysuszyć sweterek, prawda? O tym też musisz co nieco wiedzieć, bo mokra wełna jest cholernie ciężka:

• Pierwszym krokiem jest już samo przeniesienie wypranego swetra w inne miejsce, a nawet wyjęcie go z miski czy pralki bez ciągnięcia czy szarpania. Nie może być przy tym rozłożony, ponieważ pod wpływem wilgoci rozciągnie się. Złóż go starannie i przenoś w obu rękach.
• Pasuje teraz usunąć nieco wody z wełnianych włókien. Można niejako owinąć sweter chłonnym ręcznikiem lub dwoma ręcznikami, tworząc w pewnym sensie rulon. W jakim celu? Żeby móc bezpiecznie uciskać sweter przez ręczniki i sprawić, by był bardziej suchy przed właściwym suszeniem.
• Czy wełniany sweter można wysuszyć w elektrycznej suszarce do prania? Można, o ile jest do tego przystosowana. Chodzi o dwie rzeczy. Pierwszą z nich jest dedykowany program do wełny, a drugim specjalny kosz, w którym umieszcza się ciuchy z tego materiału. Trzeba również, rzecz jasna, spojrzeć na metkę ubrania. Upewnisz się w ten sposób, czy producent dopuszcza taką możliwość, choć najlepsze suszarki do prania coraz bardziej wychodzą temu naprzeciw. Tak samo niejedna suszarka slim.
• Co począć bez elektrycznej suszarki? No cóż, łatwo nie będzie. Chodzi o to, że sweter powinien suszyć się w pozycji leżącej (poziomo), czyli po prostu na płasko. Jak tego skutecznie dokonać? Podkładając suchy ręcznik, najlepiej jak najgrubszy i biały, żeby nie farbował. Podłożem może być podłoga.
• Nawiązując do powyższego punktu, to samo możesz zrobić na zwykłej suszarce pokojowej (o ile jest płaska). Podłożyć ręcznik i umieścić na niej sweter. Zajmie więcej miejsca niż reszta ciuchów, ale struktura jego włókien nie ucierpi. W sklepach widziałem też klasyczne suszarki z siatką, które jeszcze bardziej temu sprzyjają.
• Jeżeli użyty ręcznik nie jest zbyt chłonny, to zmień go po pewnym czasie na nowy.
• Wiele osób stosuje się do dwóch powyższych porad, ale i tak popełnia pewien błąd. Chodzi o kształt, który przybiera suszony tak sweter. Nie można go rozciągać, np. poprzez rozkładanie szeroko rękawów. Ogólnie biorąc, rozciąganie wzdłuż czy wszerz może przyspieszy nieco proces suszenia, ale rozciągnie również sam sweter.
• Na koniec tej części wspomnę jeszcze, jak nie suszyć swetrów z wełny. Odpadają wszelkie źródła ciepła, zarówno naturalne (promienie słoneczne), jak i w postaci domowych urządzeń (np. grzejnik, kaloryfer). Trzymając się tego, co Ci przekazałem (suszenie w leżącej pozycji), nie przydadzą się też wieszaki czy sznurki, bo spowodują odkształcenia ciuchów.

Jak przechowywać swetry?

Jak się pewnie już domyślasz, odradzam wieszanie swetrów na wieszakach i wkładanie ich do szafy – przynajmniej tych dłuższych i, co za tym idzie, cięższych.

Najlepiej będzie, gdy zagospodarujesz na nie osobną szafkę, półeczkę czy szufladę. Wystarczy wtedy starannie złożyć je w kostkę, zapinając przy tym guziki i zamki błyskawiczne, jeżeli takowe znajdują się na Twoich swetrach, i ulokować w wybranym miejscu.

Jeżeli jednak kompletnie nie masz dodatkowego miejsca na swetry, to też możesz nieco ułatwić im żywot w Twojej garderobie. Zakup porządne, wyprofilowane wieszaki wykonane z drewna i postaraj się, żeby przechowywany w szafie sweter nie ocierał się o inne ciuchy.

Jak pielęgnować swetry?

Bardzo ważny punkt. Chodzi o częste kontrole jakości włókien swetrów. Na czym polegają? Chodzi o widoczne zmechacenia, czyli kulki, supełki, niteczki czy kołtuny, które często wyłażą z wełnianej odzieży. Gdy tylko takie zauważysz, musisz je jak najszybciej usunąć, bo inaczej jeszcze bardziej zaciągną materiał.

Najprostszym i zdecydowanie najwygodniejszym sposobem jest użycie golarki do odzieży. Mój ranking golarek do ubrań przedstawia kilka bardzo dobrych urządzeń, które sprawnie usuwają zmechacenia, a nie kosztują fortuny.

Nie ma tu bardziej skomplikowanych zasad co do użytkowania takiego sprzętu. Zalet jest sporo, a wszystkie z nich wymieniłem w artykule o tym, czy warto kupić golarkę do ubrań.

Ważne, żeby nie dociskać zbyt mocno powierzchni golącej do tkaniny, chociaż ostrza są w większości modeli rozsądnie oddalone od nasadki. Rób to w każdym razie dość subtelnie.

Większość golarek dysponuje nasadką z otworami o różnych średnicach. Jest to o tyle istotne, że poradzą sobie i z mniejszymi kulkami materiału, i z tymi większymi. Jeżeli jednak są one bardzo duże, to czasem lepiej precyzyjnie usunąć je nożyczkami, a potem poprawić golarką.

Jeśli chcesz nabyć golarkę, to zobacz poradnik o tym, jak wybrać golarkę do ubrań.

Odradzam natomiast wszelkie próby z pumeksem czy żyletkami. Autorzy niektórych poradników o zmechaceniach polecają tego typu sposoby na nie, ale są kompletną głupotą. Po co tak ryzykować, skoro dobra golarka do swetrów kosztuje kilkadziesiąt złotych? Przyda się też przy odświeżaniu innych części garderoby, więc tym bardziej warto.

Na koniec części o odpowiedniej pielęgnacji kilka słów o insektach, które żerują na swetrach i innych ubraniach. Należą do nich przede wszystkim mole odzieżowe. Temu tematowi przyjrzałem się bliżej w poradniku: Jak pozbyć się moli z szafy? Domowe sposoby na mole ubraniowe. Zajrzyj tam, jeżeli czasem masz molowy problem.

Jak prasować swetry?

Pognieciona wełna? Czasem się zdarza, dlatego trzeba wiedzieć, jak prawidłowo prasować swetry. Te z wyraźnym splotem zwykle tego nie wymagają, ale inne rodzaje często już tak, więc łap kolejne porady:

• Kilka zasad jest podobnych do tych z prania. Jedną z nich jest wywinięcie odzieży na lewą stronę, chociaż najlepiej sprawdza się przy gładkich swetrach.
• Wiele osób przed prasowaniem nieznacznie spryskuje dzianinę wodą. Jeszcze lepszym sposobem, zapewne najkorzystniejszym, jest funkcja generatora pary. Rozprasowanie zagnieceń pójdzie wtedy łatwiej i szybciej. Weź tylko pod uwagę to, że po takim odświeżaniu na tkaninie zostanie nieco wody, więc zaczekaj, aż sweter doschnie do końca.
• Nie masz generatora pary lub parownicy do ubrań? Nic nie szkodzi, bo wystarczy trochę kreatywności. Zawieś pognieciony sweter w łazience i weź gorący prysznic. Drugim sposobem jest zostawienia go na noc na balkonie, ale gdy wilgotność powietrza jest dość wysoka.
• Jeżeli chcesz prasować w tradycyjny sposób, to trzymaj się niskich temperatur. Niektóre żelazka same Ci podpowiedzą, jak ustawić pokrętło do regulacji temperatury na odpowiednią dla swetrów wartość.
• Zawsze możesz przy tym użyć bawełnianej ściereczki lub chusty, nieco nawilżonej. Po co? Żeby przez nią prasować w celu zachowania właściwości materiału. Chodzi głównie o puszystość. Metoda dobra na bardzo pogniecione ciuchy, które muszą być prasowane na prawej stronie. Jeszcze lepiej wypada ściereczka z prawdziwego (czyli stuprocentowego) lnu.
• Nawet bardzo delikatne rodzaje wełny można prasować, ale jeszcze ostrożniej, czyli miejscowo. Zamiast jechania stopą żelazka po całości, przykładaj je na kilka sekund do najbardziej pogniecionych miejsc. Proste, skuteczne i przede wszystkim bezpieczne.

Zobacz zestawienia sprzętów do prasowania:

• Ranking żelazek
• Ranking generatorów pary
• Parownica do ubrań ranking

Jak nosić sweter?

Powyższe pytanie może wydawać Ci się dziwne, lecz wcale takie nie jest.

Mam dla Ciebie kilka rad odnośnie noszenia swetrów, spójrz:

• Natura nie lubi chemii, a dowodów na to jest sporo. Jednym z nich są swetry wykonane z tkanin organicznego pochodzenia. Jeżeli pod swetrem nosisz często dość skąpą bluzkę, np. bokserkę lub cokolwiek, co nie przykrywa pach, to robisz spory błąd. Chodzi o antyperspirant, którego używasz. Uszkodzi włókna tkaniny, gdyż w swoim składzie ma sporo chemii. Często i tak nie da się do końca tego ominąć, ale odsłonięte pachy z pewnością nie będą sprzyjały. Przy okazji przeczytaj też, czemu sweter gryzie i co zrobić, żeby przestał. Ominięciem tego problemu jest właśnie noszenie czegoś dłuższego pod spodem, choć są i lepsze sposoby.
• A co z perfumami? Też nie powinny mieć większego kontaktu z dzianiną. Najpierw się solidnie wyperfumuj, a dopiero później załóż na siebie sweter, żeby z gracją przejść przez kolejny dzień, a przy okazji wszystkich wokół oczarować swoją prezencją.
• Swetry nosimy zwykle w mroźniejsze pory roku. Odpada więc ekspozycja na wyższe temperatury oraz promienie słoneczne. Letnie ulewy raczej też Cię nie złapią podczas noszenia wełnianego swetra. Najczęściej mamy na nim jakieś ubranie wierzchnie, czyli chociażby płaszcz czy kurtkę. Niesie to jednak za sobą pewną niekorzystną okoliczność, a o tym w poniższym punkcie.
• Ubranie wierzchnie ociera się o sweter, gdy się poruszasz. Sprzyja to powstawaniu zmechaceń, dlatego tak ważna jest odpowiednia pielęgnacja za pomocą golarki do ubrań, o której już Ci wspominałem. Bywa jednak tak, że sweter wyjątkowo nie lubi się z kurtką czy płaszczem, przez co będzie się niewiarygodnie mechacił. Warto o tym pamiętać i kontrolować, który ciuch wyjątkowo źle wpływa na jakość jego włókien.
• Jeżeli należysz do tych kochanych czytelników, którzy czytają każdy mój poradnik od deski do deski, to pewnie pamiętasz punkt o praniu swetrów. Chodzi mi dokładnie o to, żeby prać je jak najrzadziej. Czemu o tym wspominam? Bo dotyczy po części noszenia ich. Jeżeli puszystym, mięciutkim i nowiutkim swetrem chcesz się pochwalić w pracy czy szkole, to nie chodź w nim po przyjściu do domu. Przebierz się w coś bardziej domowego, żeby zmniejszyć częstotliwość prania swetra. Nie ubieraj go też przez kilka dni z rzędu, daj mu trochę odpocząć.
• Wspomnę jeszcze o odpowiedniej higienie. Tak, bo mycie dłoni odgrywa tu ważną rolę. Czasem zdarzy się przecież, że czymś je pobrudzisz, zjesz coś tłustego (np. frytki) czy nałożysz na nie krem. To tylko proste przykłady. Umyj wtedy jak najszybciej dłonie, żeby nie miały w tym stanie kontaktu ze swetrem.

Jak dbać o sweter – Podsumowanie

Kardigan, pulower, golf, sweter włochaty, kaskadowy, krótki, jak i dziergany – teraz posiadasz już taką wiedzę, że spokojnie zadbasz o każdy rodzaj swetra ze swojej szafy… tfu, półki, szafki lub szuflady, bo przecież tam lepiej je trzymać! A była to tylko jedna z wielu porad, które Ci przekazałem 😉

Ogólnie biorąc, moje wskazówki powinny być na tyle uniwersalne, żeby odpowiednio zadbać też o inne wełniane rzeczy – marynarki, sukienki, czapki, szaliki, rękawiczki itd.

Powiem na koniec uczciwie, że znam osoby, które uwielbiają tego typu odzież, a zupełnie o nią nie dbają. Mało tego, ich swetry wciąż nie wyglądają źle i nie ulegają żadnym deformacjom. Liczenie na szczęście to jednak loteria. Dużo lepiej postawić bowiem na rozsądek i systematycznie pielęgnować swoją odzież, która niejednokrotnie sporo kosztowała.