Jak gotować w elektrycznym parowarze?

Być może przymierzasz się do zakupu parowaru, a może już go masz i chcesz się dowiedzieć, jak prawidłowo w nim gotować. W obu przypadkach trzeba poznać kilka istotnych zasad używania elektrycznego parowaru, szczególnie że instrukcje obsługi tych urządzeń nie zawsze są zbyt czytelne czy obszerne.

Elektryczne urządzenie samo w sobie powinno być łatwiejsze i wygodniejsze w obsłudze, ale co Ci szkodzi przeznaczyć kilka minut na pomocną lekturę? Niczego nie schrzanisz, a zaserwujesz sobie pyszną, aromatyczną i bogatą w wartościowe składniki mineralne potrawę.

Gotowanie w elektrycznym parowarze – najważniejsze informacje w skrócie

Zachęcam do przeczytania całości, ale dla leniuchów przygotowałem krótką ściągę z najważniejszymi informacjami – w formie pytań i odpowiedzi.

• Jak układać jedzenie w parowarze? Luźno, czyli w rozsądnych odstępach, aby zadbać o prawidłową cyrkulację pary i równomierne gotowanie.
• Jak kroić składniki do parowaru? Na małe i podobne gabarytowo kawałki. Te mniejsze można jednak gotować w całości.
• Gdzie ułożyć mięso w parowarze? Jak najniżej, żeby szybciej się ugotowało i nie zalało niższych pięter swoimi sokami.
• Czy ziemniaki trzeba pokroić? Tak, jeżeli są dość duże. Wtedy kroisz je w plasterki lub kostki o podobnym rozmiarze. Jeżeli ziemniaczki są małe, to gotuj je w całości.
• Ile wlać wody do parowaru? Zgodnie z zaleceniami producenta, ale zazwyczaj do linii maksymalnego poziomu. Z pewnością nigdy nie przekraczaj tego wskaźnika.
• Czy mogę do wody dodać jakieś przyprawy? Nie. Wbrew temu, co przeczytasz w całej masie innych poradników na ten temat, nie rób tego. Miejsce przypraw, ziół czy innych aromatów jest na potrawie lub w specjalnych pojemniczku, który czasem jest dołączany do parowaru.
• Czy w trakcie gotowania mogę uchylać pokrywkę? Tylko w celu mieszania długo gotowanej czy większej potrawy (przyborem kuchennym z długim uchwytem), jeżeli jest taka konieczność. Jeśli nie ma powodu do otwarcia pokrywki, nie rób tego. Inaczej opóźnisz i utrudnisz sobie proces gotowania na parze.
• Gdzie szukać informacji o dokładnym czasie gotowania? W instrukcji obsługi parowaru. Czasem producenci zawierają obszerne tabele z czasem gotowania i wagą produktów (a czasem nawet z zaleceniami co do krojenia ich). Alternatywą są dedykowane programy gotowania na parze czy specjalne tryby posiłku, ale nie każdy sprzęt je oferuje.
• Czemu nie zrobiłeś w artykule tabelki z czasem gotowania, chamie ty jeden?! Bo nie jest to możliwe. Musiałbym znać model Twojego parowaru, a nawet widzieć dokładnie daną potrawę, czyli znać jej skład, wielkość składników, sposób ułożenia w komorze, jak również zapytać Cię o upodobania kulinarne. Odpuściłem więc podawanie szerokich zakresów czasu gotowania dla poszczególnych produktów, bo nie miałoby to większego sensu w tym przypadku. Zawarłem jednak kilka dość uniwersalnych wskazówek odnośnie kilku typów żywności.

Jak przygotować parowar do pracy?

Zanim przejdziemy do praktycznych rad gotowania w parowarze, prześledźmy pewne zasady, głównie bezpieczeństwa, jak i przygotowania urządzenia do pracy.

Niektóre z nich w dużym stopniu wpływają na późniejszą obróbkę żywności, więc nie omijaj tej części. Zresztą nie jest zbyt długa.

• Przed pierwszym użyciem umyj pojemniki i kosze urządzenia. Chodzi o wszystkie jego części, które będą się stykały z żywnością.
• Parowar powinien być oddalony od źródła ciepła, czyli np. od pracującego piekarnika lub kuchenki, jak i od źródła wody.
• Blat roboczy powinien być suchy, płaski, równy i twardy. Musisz zagwarantować urządzeniu stabilność.
• Przewód zasilający nie powinien zwisać z blatu. Wiem, że to banalna rada, ale czasem w pośpiechu nie zwracamy uwagi na takie rzeczy, a zwiększają ryzyko przypadkowego upadku urządzenia.
• Napięcie w sieci powinno odpowiadać temu podanemu na urządzeniu. Gniazdko musi być też uziemione. Odradzam przy okazji używanie przedłużacza.
• Zawsze najpierw wlewaj wodę do elektrycznego parownika, gdyż uruchomienie go na sucho prowadzi do awarii przez przegrzanie się.
• Pamiętaj, że elektryczny parowar wytwarza czasem dość sporo pary. Zawsze lepiej oddalić go od ściany i kuchennych mebli (bo zakładam, że pichcenie na parze odbywać będzie się w kuchni). Ogólnie biorąc, umiejscowienie jest bardzo ważne, bo nie wolno przenosić pracującego parowaru. Ulokuj go tak, aby był bezpieczny i nie trzeba było go przestawiać. Zalecam co najmniej 10 cm odstępu od innych urządzeń AGD, mebli czy ściany.
• Jeżeli cokolwiek się uszkodzi – kabel, któryś z pojemników – to nie uruchamiaj sprzętu. Zostaje naprawa w serwisie lub wymiana pojemnika.

Dość proste i logiczne wskazówki, ale gwarantują prawidłowo pracę, jak i minimalizują ryzyko awarii czy uszkodzenia sprzętu.

Użytkowanie parowaru a jego konstrukcja

Koniecznie muszę Ci o tym wspomnieć. Obsługa elektrycznego parowaru ściśle wiąże się z jego konstrukcją.

Owszem, sprzęt tego typu nie jest może jakoś mocno zróżnicowany, ale zajrzyj do rankingu parowarów. Czasem pojawiają się w nim modele o bardziej poziomej konstrukcji, z komorami obok siebie. Po co taki zabieg? Żeby móc z osobna kontrolować każdą komorę. I to w bardzo precyzyjny sposób.

Sprzyja to temu, aby za jednym razem perfekcyjnie ugotować bardzo odmienne składniki potrawy, które potrzebują różnego czasu gotowania na parze. Ogólnie biorąc, rozdasz im moc i ustawisz odpowiedni czas gotowania. Ich zapachy też się nie wymieszają dzięki takiej budowie urządzenia.

Wielopiętrowe modele, swego rodzaju wieże do gotowania na parze, dają z kolei możliwość umieszczana na jednym piętrze większych produktów spożywczych w całości, np. ryb. Niektóre z nich wyposażone są też w tryby pełnego posiłku z kontrolą czasu przygotowania dla każdego piętra, choć według mnie nie działają aż tak sprawnie jak w poprzednim rodzaju.

Najważniejsze zasady gotowania w elektrycznym parowarze

Wszystko sprowadza się do kilku najważniejszych porad, które dotyczą zdecydowanej większości urządzeń. Musisz znać pewne zasady gotowania w elektrycznym parowarze, bo właśnie z nimi stworzysz idealną potrawę. Jak więc używać parowaru?

Wskazówki odnośnie żywności

• Kawałki żywności, czyli np. kompilacja mięsa, ziemniaków i warzyw, powinny być podobnej wielkości, aby ugotować się w podobnym czasie. Zazwyczaj trzeba je więc podzielić na mniejsze kawałki.
• Dzielenie składników na mniejsze porcje sprzyja przy okazji optymalnej cyrkulacji pary wewnątrz pojemnika. Rozdrabniaj je, usuwaj zbędne części (np. listki warzyw, kości z mięsa) i układaj luźno, aby przestrzenie między nimi były wyraźne. Jeżeli wepchniesz na siłę masę jedzenia do jednej komory, to potrawa nie będzie równomiernie ugotowana.
• Jeżeli w jednej komorze masz kilka różnych składników o odmiennej grubości, to te cieńsze umieść na grubszych.
• A co z potrawami, które muszą być włożone do komory/pojemnika w całości? Chodzi np. o pożywną rybkę. Tu też rada brzmi, aby się nic nie gniotło. Warto zachować odstęp od ścian pojemnika.
• Im większą potrawę czy porcje gotujesz, tym niżej ją ulokuj, jeżeli korzystasz z pionowego parowaru. Szybciej będzie wtedy gotowa. W takich sytuacjach niektórzy producenci zalecają, aby zdjąć dna z koszy powyżej w celu stworzenia jednego dużego kosza.
• Jeżeli gotujesz za jednym razem dużą ilość jedzenia, to wypada je pewnie czasem pomieszać. Rób to dość szybko, żeby nie zbić temperatury. Użyj do tego odpowiednich przyborów kuchennych i uważaj na gorącą parę. Przyda się rękawica kuchenna.
• Przy wielopiętrowej konstrukcji może dojść do przeciekania soków niektórych produktów spożywczych (np. drobiu, ryby, jajek) na niższe pietra. Aby temu zapobiec, umieść je jak najniżej. Kapiąca woda z takich produktów mogłaby popsuć smak chociażby warzyw. A jeżeli właśnie one będą głównym składnikiem Twoich dań, to dowiedz się też, jak przyprawić warzywa na parze, aby były smaczniejsze.
• Nie gotuj w parowarze mrożonego mięsa czy owoców morza, gdyż trzeba je wcześniej dokładnie rozmrozić.
• Pewnym hamulcem przy prawidłowym gotowaniu w parowarze jest sól. Jeżeli już chcesz posolić swoje danie, uczyń to, gdy będzie przed Tobą na talerzu. Gorąco jednak zachęcam do używania przypraw i ziół zamiast soli.

Przed zakupem parowaru? Przeczytaj koniecznie:

• Parowar – Czy warto?
• Jaki parowar kupić? Porady zakupowe

Wskazówki odnośnie obsługi parowaru

• Obudowa komór jest zawsze przeźroczysta, więc monitorowanie stanu gotowanej potrawy jest łatwe. Wspominam o tym dlatego, że nie powinno się zbyt często ich otwierać, unosząc pokrywkę. Prowadzi to do strat pary, a co za tym idzie – do dłuższego procesu gotowania na parze. Temperatura wewnątrz momentalnie się przecież obniży. Potem stracisz kontrolę nad tym, ile czasu jeszcze gotować żywność. To chyba najłatwiejszy sposób, żeby na własne życzenie zaburzyć proces gotowania z użyciem parowaru.
• Jedzenie nie może stykać się z wodą, ale większość dobrych parowarów ma tak sprytnie skonstruowane zbiorniki na wodę w podstawie, że nie ma w ogóle takiego ryzyka (w porównaniu do garnków parowych). W instrukcji obsługi znajduje się zazwyczaj informacja o maksymalnym poziomie wody, którą musisz wlać, i tego się za każdym razem trzymaj. Czasem producenci jasno określają też, na ile minut gotowania wystarczy woda w zbiorniku. Przyda się to przy następnym punkcie.
• Jeżeli wiesz, że proces gotowania będzie dość długi, to kontroluj ilość świeżej wody w zbiorniku. Nie może jej zabraknąć. A jeżeli poziom będzie zbyt niski i stwierdzisz, że czas uzupełnić płyn, to dolej ciecz o zbliżonej temperaturze do tej ze zbiornika, czyli zazwyczaj po prostu gorącej. Ale nie zawsze! Takie informacje powinny być uwzględnione w przepisie kulinarnym, który wcielasz w życie, bo długotrwałe gotowanie niektórych dań wymaga dolania zimnej wody. W każdym razie, Twój parowar powinien być wyposażony w czytelny wskaźnik wody oraz specjalny lejek, który służy do jej dolewania.
• Woda powinna być świeża, czysta, a najlepiej przefiltrowana. Nigdy nic do niej nie dolewaj, mimo że w zasadzie wszystkie inne poradniki głoszą, że wolno. Spowoduje to szybsze powstawanie kamienia i osadu na grzałce, a czasem zaburzy cały proces. Przy okazji dowiedz się, jak wyczyścić i odkamienić parowar, bo prędzej czy później i tak Cię to czeka. Wszelkie przyprawy, zioła i inne substancje dodające potrawie aromat lub wzmacniające smak umieszczaj w specjalnym kubełku, jeżeli jest na wyposażeniu, lub bezpośrednio na gotowanej żywności.
• Jeżeli chodzi o tackę ociekową, to zawsze jej obecność jest wymagana przy pichceniu na parze. Nie kładź bezpośrednio na niej przypraw. Ich miejsce jest w dedykowanym pojemniku, a jego już możesz postawić na tacce.
• Halo! Masz do czynienia z urządzeniem elektrycznym! A jeżeli elektronika, to i duże szanse na jakieś fajne funkcje, prawda? Nie wiem, jaki konkretny model użytkujesz lub zamierzasz nabyć, ale niektóre z nich sterowane są elektronicznie za pomocą dość rozbudowanego panelu.
  A wtedy najprawdopodobniej oferują programy dedykowane do danego rodzaju żywności. Na przykład do mięsa, ryb, zup, mrożonek, warzyw, deserów, jajek itd. Nie bój się ich używać. Nie trzeba wtedy jakoś bardziej pilnować stanu potrawy, choć kontrola nad nią to zawsze dobry pomysł.
• A na samym końcu uważaj na gorącą parę przy otwieraniu pokrywki. Pierwszy raz w życiu przekonałem się o jej mocy na własnej skórze, gdy otwierałem pojemnik na żywność wyjęty z mikrofalówki… A w parowarze wytworzyć może się jeszcze więcej gorącej pary. Zawsze można też poczekać, aż skroplona woda z pokrywki ocieknie na dół urządzenia, bo ona również może przypadkowo Cię poparzyć.

Czas gotowania, dzielenie na porcje i zalecenia

W moich poradnikach zawsze robię wszystko, aby zaspokoić wiedzę czytelników w 100 procentach. Podejrzewam więc, że przychodzisz tutaj również z chęcią dowiedzenia się pewnych szczegółów.

Masz w głowie jakieś danie, które chcesz idealnie przygotować za pomocą parowaru elektrycznego. Nie wiesz jednak, jak pokroić składniki, w jakiej ilości włożyć do pojemnika i jak długo gotować w parowarze.

Muszę Cię nieco zmartwić – to wszystko zależy od wielu czynników.

Dużą rolę odgrywa moc urządzenia, jego konstrukcja, rozmiar produktów spożywczych, odległości między nimi w komorze, a nawet Twój gust i upodobania kulinarne. Ciężko więc znaleźć uniwersalne rady.

Mogę Ci na upartego powiedzieć, żeby całą pierś kurczaka do 350 g gotować 20 minut, ale nie zawsze będzie to optymalny czas, bo nie znam mocy, pojemności i sprawności Twojego parowaru. Jest ich przecież multum na rynku, a specyfikacja urządzenia to tylko jeden z czynników, które mają tu znaczenie.

Nie chcę przyczynić się do tego, aby Twoje danie zostało rozgotowane, stało się papką czy jakkolwiek zmieniło konsystencję na taką nie do zaakceptowania.

Znam jednak kilka dość uniwersalnych zaleceń, które być może Ci pomogą:

• Idealne mięso do gotowania na parze powinno być miękkie i z odrobiną tłuszczyku.
• Warzywa czy inne składniki, które zamierzasz pokroić, ciachaj tak, aby ich kawałki były równe, jak najbardziej do siebie zbliżone.
• Filet wieprzowy warto pociąć na cienkie (1 cm) plasterki.
• Ziemniaki należy pokroić w plastry lub w kostkę, chyba że są małe – wtedy można gotować je w całości. Więcej informacji na ten temat znajdziesz tutaj: Jak ugotować ziemniaki na parze?
• Kapusta czerwona lub zielona, cukinia, por – zalecam pokroić je w plasterki.
• Grzyby, fasola zielona, banan – gotuj je w całości.
• Jabłka – koniecznie w ćwiartkach.
• Brokuły, kalafior – podzielone na małe kwiaty.
• Szpinak wypada z kolei przewrócić na drugą stronę w połowie jego czasu gotowania.
• Ryż trzeba umieścić w specjalnym pojemniku na produkty sypkie bądź płynne. Niektórzy stosują trik z wyłożeniem komory folią, pergaminem czy gazą. Więcej informacji znajdziesz w poradniku o tym, jak ugotować ryż w parowarze.

A większość popularnych artykułów spożywczych w zasadzie nie wymaga specjalnego traktowania. Chodzi więc głównie o rozsądne porcjowanie i ułożenie w komorze, o czym już wiesz z poprzedniej części.

A najważniejsze pozostaje przy tym zbilansowanie wagi produktu i możliwości parowaru do czasu gotowania.

Producenci niektórych parowarów są tak mili, że w podręcznikach użytkowania zawierają dość obszerne tabele dotyczące tych podstawowych informacji. Ostrzegają przy tym, że wciąż zależy to od rozmiaru porcji, odległości między nimi czy upodobań. Potwierdza to moją teorię, że sprawa jest mocno indywidualna.

Jeżeli zamierzasz korzystać z gotowych przepisów, to też weź sobie do serca zalecenia zawarte w nich. W pierwszej kolejności trzeba jednak trzymać się wymienionych przeze mnie zasad, no i wskazówek z instrukcji obsługi parowaru, o ile jakieś konkretniejsze tam znajdziesz.

I jak to ze wszystkim w życiu bywa, istotne jest doświadczenie. Zapewne nie ominie Cię jakaś metoda prób i błędów. Z powyższymi radami i informacjami tych błędów będzie jednak dużo mniej! 😉

Podsumowanie

Zasady dotyczące prawidłowego użytkowania parowaru są raczej proste, wręcz oczywiste. Problemy pojawiają się przy przyrządzaniu bardziej skomplikowanych, wieloskładnikowych dań.

Szczególnie jeżeli w instrukcji obsługi nie ma żadnej tabelki ze wskazówkami i zaleceniami, a urządzenie nie oferuje programów gotowania.

Mocno jednak wierzę, że z moim poradnikiem sporo rzeczy stało się prostszych do zrozumienia, a właściwie wykonania.

Tak naprawdę nie jest to jakaś trudniejsza technika gotowania, przynajmniej porównując z tymi bardziej tradycyjnymi. Nie ma raczej możliwości przypalenia czegoś, a o rozgotowanie też nie tak łatwo.

Nie dziwi mnie więc fakt, że gotowanie na parze jest w Polsce coraz popularniejsze. Stosunkowo łatwe, szybkie, no i niesamowicie zdrowe – zalet gotowania na parze jest całkiem sporo.

Zobacz alternatywy dla parowarów:

• Ranking szybkowarów
• Ranking kombiwarów
• Ranking wolnowarów